شاید شما هم این سوال را داشته باشید که بیماری بواسیر چیست یا هموروئید چیست ؟ لازم است بدانید که امروزه یکی از رایج ترین بیماریهای نشیمنگاهی با نام بواسیر یا هموروئید شناخته می شود. که به شکل یک توده دردناک و متورم در داخل کانال مقعد یا اطراف آن ایجاد می شود.

از علت های شایع آن می توان به یبوست مزمن یا رابطه مقعدی اشاره کرد که نقش به سزایی در ابتلا به این عارضه دارند. از علائم هموروئید و نشانه های شایع بواسیر نیز می توان به توده ای برجسته و به رنگ تیره در اطراف یا داخل مقعد اشاره کرد. در ادامه به طور کامل تر با این بیماری آشنا می شوید.

بواسیر یا هموروئید چیست؟

بواسیر که با نام علمی هموروئید هم شناخته می شود و در انگلیسی با اصطلاح Hemorrhoids آورده می شود، یکی از شایع ترین بیماری های مقعدی است. علائم بواسیر مشخص و واضح می باشد و در دسته بیماری های پر نشانه قرار می گیرد. در یک تعریف ساده و کوتاه بیماری هموروئید در اثر التهاب و کشیدگی مویرگها و رگ های خونی اطراف ناحیه ی مقعد به وجود می آید. در اطراف مقعد تعداد بسیار زیادی مویرگ و رگ های خونی با فشار خون بالا وجود دارد که در هنگام دفع مدفوع برای دفع راحت تر می توانند تا حد زیادی منعطف شوند.

اگر این مویرگ ها و رگ ها در اثر فشار شدید و تحت کشش بیش از اندازه قرار بگیرند دچار آسیب می شوند. کشیدگی ، التهاب و پارگی از عمده آسیب هایی است که در چنین شرایطی به وجود می آیند. در اغلب موارد ممکن است این توده با آبسه مقعدی اشتباه گرفته شود.

یکی از عمده علت های ایجاد چنین فشار زیادی ابتلا به یبوست است. یبوست باعث می شود که مدفوع شما بیش از اندازه سفت و سخت شود و به هنگام دفع با فشار زیادی از بدن خارج گردد.

انواع بواسیر یا هموروئید

این بیماری انواع و درجات مختلفی دارد که علائم بواسیر یا هموروئید در هر یک از انواع آن ها متفاوت است  و با توجه به این که رگ های کدام ناحیه از مقعد تحت فشار قرار گرفته اند و دچار آسیب شده اند به دو نوع کلی زیر تقسیم بندی می شود:

بواسیر یا هموروئید داخلی

این نوع بواسیر در کانال داخلی مقعد و در قسمت انتهایی رکتوم (راست روده ) بیشتر رخ می دهد. در هموروئید داخلی مویرگ ها و رگ های داخلی مقعد دچار کشیدگی و پارگی می شوند و به دنبال آن خونریزی آغاز می گردد. به علت آنکه در قسمتهای داخلی مقعد تعداد گیرنده های درد بالا نیست شخص به هنگام بروز با درد زیادی روبرو نمی شود ولی ممکن است به همراه دفع مدفوع خود خونریزی مشاهده کند. رنگ خونی که در این شرایط به همراه مدفوع دفع می شود روشن است.

در هموروئید داخلی گاهی التهاب و از هم گسیختگی رگ ها به حدی بالاست که ممکن است در دهانه ی مقعد کاملا آن را احساس نمایید.

بواسیر داخلی میتواند گاها با خونریزی داخلی همراه باشد و از آنجایی که بدون درد است بسیاری از افراد تا مدت ها به بیماری خود پی نمی برد در نتیجه شخص پس از مدتی به یکباره با عوارضی مانند کم خونی شدید و فقر آهن مواجه می شود.

بواسیر یا هموروئید خارجی

بواسیر خارجی در رگ های ناحیه ی خارجی مقعد رخ می دهد و بافتهای خارجی آن را دچار تخریب می کند. در هموروئید خارجی به علت التهاب و پارگی رگ های اطراف مقعد بیرون زدگی هایی در اطراف سوراخ مقعد قابل مشاهده است که به آن ترومبوزه شدن می گویند.

به علت تعداد زیاد گیرنده های کانال مقعد این نوع از هموروئید با درد بسیار زیادی همراه است و با هر بار دفع مدفوع خونریزی رخ می دهد.

علاوه بر موارد فوق یک تقسیم بندی دیگر هم برای این بیماری وجود دارد.

هموروئید بر حسب شدت التهاب ها و از هم گسیختگی رگ ها و بافت های اطراف مقعد هم می تواند دسته بندی شود. این تقسیم بندی به شرح زیر است:

• بواسیر درجه 1: نوع خفیفی از بواسیر است که هیچ گونه بیرون زدگی در اطراف مقعد مشاهده نمی شود و فقط با کمی خونریزی ممکن است همراه باشد.
• بواسیر درجه 2: نوعی بواسیر جزئی است که بیرون زدگی هایی در حین دفع مدفوع در اطراف مقعد به وجود می آید ولی خود به خود به درون مقعد باز می گردند.
• بواسیر درجه 3: حالتی از بیماری بواسیر است که طی آن بیرون زدگی های اطراف مقعد به وسیله ی دست به درون مقعد بازگردانده می شود.
• بواسیر درجه 4: پیشرفته ترین نوع بواسیر است که بیرون زدگی های شدیدی در اطراف ناحیه ی مقعد مشاهده می شود که با دست هم به داخل باز نمی گردند و به عمل جراحی نیاز دارد. به این حالت ترومبوزه شدن یا بواسیر خونی می گویند.

علائم و نشانه های بواسیر یا هموروئید چیست؟

در صورتی که از نشانه ها و علائم بواسیر آگاهی داشته باشید می توانید در ساده ترین و خفیف ترین مراحل این بیماری آن را به سادگی تشخیص دهید و درمان آن را آغاز نمایید.

این بیماری علائم و نشانه های مشخص زیادی دارد و در دسته ی بیماری های پر نشانه قرار می گیرد ولی نکته ای مهم در این میان وجود دارد.

برخی از نشانه ها و علائم هموروئید مانند خونریزی با علائم سایر بیماری های گوارشی از جمله سرطان روده مشابه است از این رو توصیه می کنیم در صورت مشاهده ی هرکدام از نشانه ها و علائم عمومی بیماری برای تشخیص دقیق تر و اطمینان بیشتر به یک متخصص مراجعه کنید

علائم و نشانه های کلی به شرح زیر است:

خونریزی به دنبال دفع مدفوع

یکی از شایعترین و بارزترین علائم بواسیر مشاهده ی خونریزی به دنبال دفع مدفوع است. این خون به رنگ قرمز روشن است و با دفع مدفوع از مقعد خارج می شود. میزان خونریزی با توجه به میزان پیشرفت بیماری متفاوت می باشد. این خونریزی در مراحل خفیف و ابتدایی بیماری به شکل قطره ای و در حجم کم است ولی با پیشرفت بیماری ممکن است میزان خونریزی افزایش یابد و در نتیجه با ادامه ی آن شخص در خطر ابتلا به کم خونی و فقر آهن قرار می گیرد.

احساس درد مقعدی

بسیاری از افرادی که به هموروئید مبتلا هستند درد شدیدی را در اطراف ناحیه ی مقعد خود حس می کنند که با نشستن های طولانی افزایش می یابد. همچنین این درد در مواقعی مانند دفع مدفوع می تواند شروع شود و در بواسیر خارجی میزان آن بسیار شدید تر است.

خروج ترشحات لزج و چسبنده

افراد مبتلا به هموروئید گاهی به همراه مدفوع خود ترشحات لزج و چسبنده ی بی رنگی را ممکن است مشاهده کنند که به همراه مدفوع از مقعد خارج می شود. این ترشحات لزج در اثر کم کاری روده ها و ابتلا به یبوست مزمن در روده ها ایجاد می شوند.

بیرون زدگی های گوشتی

کشیدگی و التهاب رگ های ناحیه ی مقعد باعث می شود که عروق خونی این ناحیه متورم شود و با تجمع خون، بیرون زدگی هایی در اطراف دریچه ی مقعد به وجود می آید. این بیرون زدگی ها ظاهر بسیار ناخوشایند و ناراحت کننده ای دارند و از آنجایی که مشابه این بیرون زدگی ها در رابطه ی جنسی مقعدی هم ایجاد می شود، فرد همیشه از مطرح کردن آن حتی نزد پزشک خجالت می کشد.

سوزش و خارش مقعد

یکی از آزاردهنده ترین نشانه ها و علائم بواسیر احساس سوزش و خارش در ناحیه ی مقعد است که شخص با خاراندن آن می تواند شرایط را بدتر کند.این علامت بیشتر در هموروئید خارجی مشاهده می شود.

احساس دفع ناکامل مدفوع

با جمع شدن مدفوع در رکتوم و برخورد آن با کانال مقعدی که در حد فاصل دو دریچه ی داخلی و خارجی مقعد قرار دارد شخص نیاز به دستشویی احساس می کند. در حالت عادی و طبیعی این کانال باید به طور کامل مدفوع را تخلیه کند ولی در برخی مواقع مانند زمانی که شخص به هموروئید مبتلاست عضلات و عروق خونی این دریچه توانایی لازم برای تخلیه ی کافی مدفوع را ندارند و در نتیجه شخص با وجود دفع مدفوع احساس می کند که هنوز در رکتوم او مدفوع باقی مانده و همچنان به دستشویی نیاز دارد.

علت به وجود آمدن بواسیر یا هموروئید چیست؟

اگر مویرگ ها و رگ های اطراف دیواره ی داخلی و خارجی مقعد تحت فشار و کشش بیش از اندازه قرار بگیرند در اثر تجمع خون و تورم، رگ ها دچار کشیدگی و التهاب می شوند. در برخی موارد که فشار شدید تر باشد ممکن است پارگی و از هم گسیختگی در دیواره ی رگها به وجود می آید که باعث ایجاد درد و خونریزی های شدیدی می شود. اما علت این امر از کجا ناشی می شود؟

در ادامه ی این مطلب با علت بواسیر و دلایل ایجاد آن آشنا خواهیم شد:

یبوست

یکی از اصلی ترین دلایل به وجود آمدن هموروئید، یبوست است. یبوست در اثر کم تحرکی روده ها به وجود می آید و در نتیجه مدفوع به شدت سخت و سفت می شود. این مدفوع سخت و سفت هنگام دفع با فشار زیادی از مقعد خارج می شود و در نتیجه رگ های ناحیه ی مقعد دچار کشیدگی و التهاب می گردند. یکی از عمده ترین دلایل به وجود آمدن این بیماری، یبوست است.

کم آبی بدن

کم آبی بدن و عدم نوشیدن آب کافی (8 الی 9 لیوان در روز) می تواند بر روی سیستم گوارشی تاثیر بگذارد و به دنبال آن یبوست ایجاد می گردد که زمینه ساز بروز بواسیر است.

بارداری و زایمان طبیعی سخت

یکی از مشکلاتی که مادران در دوران بارداری با آن روبرو می شوند بواسیر در بارداری است. این امر ناشی از افزایش وزن و فشارهایی است که در دوران بارداری به عضلات و نواحی تحتانی بدن مانند لگن و مقعد وارد می شود و در نتیجه ی این فشار زیاد هموروئید به وجود می آید. زایمان طبیعی سخت هم از مواردی است که می تواند زمینه ساز ایجاد این بیماری گردد.

رژیم غذایی کم فیبر

فیبر یک ماده ی طبیعی بسیار مفید برای تنظیم حرکات روده ها ، بهبود عملکرد سیستم گوارشی و جلوگیری از یبوست می باشد. از غنی ترین منابع فیبر می توان به میوه ها و سبزیجات تازه اشاره کرد .

کم تحرکی

کم تحرکی و سبک زندگی ماشینی باعث ایجاد اختلال هایی در سیستم گوارشی و حرکات روده ها می شود که شخص را می تواند در خطر ابتلا به بواسیر قرار دهد.

رابطه ی جنسی مقعدی

یکی از مهم ترین دلایل ایجاد هموروئید می تواند رابطه مقعدی باشد. جدا از نگرش ها و تابوهایی که در این زمینه وجود دارد رابطه ی جنسی مقعدی می تواند اثرات منفی ومخرب زیادی را از خود برجای بگذارد که ابتلا به هموروئید یکی از آنهاست.

حمل و جابجایی اشیای سنگین

حمل و جابجایی اشیای سنگین و بیشتر از حد توان فیزیکی فردمی تواند آسیب های شدیدی به عضلات لگن و مقعد وارد کند و بواسیر را به دنبال داشته باشد.

چاقی و اضافه وزن

چاقی و اضافه وزن می تواند عوارض و مشکلات زیادی را به دنبال خود داشته باشد. چاقی می تواند بر سرعت حرکات روده ها تاثیر گذار باشد و از طرف دیگر بر نواحی تحتانی بدن مانند مقعد فشارهای زیادی وارد کند.

زور زدن و نشستن طولانی مدت در توالت

یکی از عواملی که می تواند زمینه ساز اصلی ایجاد بواسیر باشد زور زدن بیش از حد و نشستن طولانی مدت در توالت است که به هنگام ابتلا به یبوست بیشتر تکرار می شود.

اسهال و یبوست های مکرر و مزمن

اسهال و یبوست اگر تحت درمان قرار نگیرند و وارد مرحله ی مزمن شوند می تواند مشکلات زیادی را به همراه داشته باشند. چنین حالتی در مبتلایان به بیماری سندرم روده ی تحریک پذیر بیشتر دیده می شود.بسیاری از افرادی که تجربه ی اسهال و یبوست های مکرر و مزمن را دارند همزمان با آن به بواسیر مبتلا شده اند.

سرطان روده ی بزرگ

سرطان روده ی بزرگ یا کانسر کولون می تواند حرکات روده ها را دچار اختلال کند و در روند جذب و دفع مشکلات زیادی به وجود می آورد که در نتیجه می تواند منجر به ایجاد هموروئید شود.

ایستادن و نشستن طولانی

شغل های امروزی به علت نشستن های طولانی مدت افراد را بیشتر در معرض ابتلا به بواسیر قرار می دهد. طولانی ایستادن و طولانی نشستن می تواند حرکات روده ای را تحت تاثیر قرار دهد و بر مقعد فشارهای زیادی وارد کند که ابتلا به هموروئید را در پی دارد.

اختلالات کبدی

اختلالات کبدی می تواند بر عملکرد صحیح سیستم گوارش تاثیر بگذارد و در نتیجه نظم حرکت روده ها از بین می رود.

کهولت سن

کهولت سن باعث می شود که بسیاری از عضلات بدن از جمله عضلات مقعد توانایی کنترل خود را ازدست بدهند و از طرفی استحکام دیواره ی رگ های بدن به مرور زمان کاهش می یابد که هر دوی این ها می تواند زمینه ساز بروز بواسیر باشد.

افزایش فشار خون در سیاهرگهای دستگاه گوارش

گاهی فشار خون داخل سیاهرگ های دستگاه گوارشی از جمله ناحیه ی مقعد بنا به علل متعددی افزایش می یابد و تجمع خون بیشتری در این نواحی دیده می شود.

مصرف مواد مخدر و نوشیدنی های الکلی

مواد مخدر و نوشیدنی های الکلی می توانند تاثیرات مخربی بر سیستم گوارشی و حرکت روده ها بگذارند و مشکلات زیادی را از جمله هموروئید به وجود بیاورند.

تشخیص بواسیر چیست؟

پزشک احتمالاً در مورد سابقه پزشکی فرد سؤال می کند و معاینه فیزیکی و سایر آزمایشات را برای بررسی اینکه نوع بواسیر چیست انجام می دهد. آنها ناحیه اطراف مقعد را برای هموروئید خارجی بررسی می کنند که شامل موارد زیر می شود:

• توده ها
• پارگی های کوچک در مقعد
• پوست خراش برداشته
• هموروئید داخلی پرولاپس

آنها همچنین ممکن است یک معاینه رکتوم دیجیتال برای تشخیص هموروئید داخلی انجام دهند. این کار شامل معاینه دستی مقعد با استفاده از یک انگشت دستکش دار و روغن کاری شده برای بررسی خون، حساسیت و توده ها است.
اگر پزشک بواسیر داخلی را با معاینه رکتال دیجیتال پیدا نکرد، ممکن است از یک دستگاه کوچک به نام آنوسکوپ برای بررسی پوشش مقعد و مقعد استفاده کند. آنها ممکن است بتوانند بواسیر داخلی را به صورت برآمدگی از طریق دستگاه مشاهده کنند.